दक्षिण ललितपुरको टुंगुन खोलामा महाँकाल गाँउपालिकाद्धारा दिगो रुपमा ढुंगा उत्खननको तयारी

ललितखबर
२७ पुस । दक्षिण ललितपुरको टुंगुन खोलामा महाँकाल गाँउपालिकाले दिगो रुपमा ढुंगा र रोडा उत्खनन गर्ने भएको छ ।
महाँकाल गाँउपालिकाले यस खोलाको बगरबाट ढुंगा तथा रोडाजस्ता खानीजन्य पदार्थ उत्खननको प्रकृया अघि बढाएको हो ।
खानी सञ्चालनका लागि वातावरणीय प्रभाव तथा मुल्यांकन आईई गरेर मात्रै अनुमती लिन सकिने कानूनी प्रावधान रहेकाले गाँउपालिकाले सूचना प्रकाशित गरेर प्रकृया अघि बढाएको हो । आइईईको परामर्सदाता श्री विकल्प इन्जिनियरिङ कन्टल्टेन्सी प्रालि रहेको छ ।
गाँउपालिकाले सूचना प्रकाशित गरेर अस्पताल, स्वास्थ्य चौकी र विद्यालयहरुका के कसो असर पर्छ सो विषयमा राय सुझाव पेश गर्न सरोकारवाला व्यक्ति र संस्थालाई आह्वान गरेको छ ।
गाँउपालिकाकी उपाध्यक्ष डोल्मामायाँ गोलेले दिगो रुपमा ढुंगा खानी सञ्चालनका लागि नभई गाँउपालिकाको आन्तरिक खपतका लागि आईईई गर्न खोजिएको दावी गरिन् । उनले भनिन्, ‘गाँउपालिकामा अस्पताल र विद्यालय निर्माण हुँदैछ । यहाँका सडकका लागि पनि ढुंगा गिटी आवश्यकता रहेको छ । त्यसैका लागि गाँउपालिकाले ढुंगा रोडा उत्खनन गर्न लागेको हो ।’ पालिका अध्यक्ष गणेश केसीले भने भने यस विषयमा प्रतिकृया दिन चाहेनन् ।
प्रकाशित सूचनामा भने दिगो रुपमा खानी सञ्चालनका लागि भन्दै गुनासो माग गरिएको छ । सूचनामा सुझाव ७ दिनभित्र पेश गर्न भनिएको छ ।
टुंगुन खोला किनारमा चन्दनपुर, गोटीखेल, मानिखेल, बुखेल इकुडोल, कलवन,यास्पाजस्ता ठाँउमा बस्ती छन् । खोला किनारमा रहेका बस्ती वरपर ढुंगा खानी सञ्चालन गर्दा स्थानीयलाई असर गर्ने सम्भावना छ । पछिल्लो समय गोदावरी नगरपालिकाको लेले देविचौर र ढुकुछाप क्षेत्रमा खानी सञ्चालनपछि वातावरणमा नकारात्मक प्रभाव परेको भन्दै आलोचना हुँदै आएको छ । यहाँ प्रदुषण बढेको, निर्माणजन्य पर्दाथ ओसार पसार गर्दा सडक चाडै बग्रेको भन्दै स्थानीयबासीले गुनासो गर्दै आइरहेका छन् । साथै यहाँ अबैध उत्खखन बढेको, खानी सञ्चालकहरुसँग अबैध रुपमा हप्ता असुली बढेको, खानी सञ्चालकहरुले पैसा नदिए आन्दोलन गरेर असुली गर्ने चलन बढेको गुनासो सुनिन थालेको छ ।
स्थानीय विष्णुप्रसाद तिमल्सिनाले दक्षिण ललितपुरमा नहुनुपर्ने थियो त्यहि हुन लागेको भन्दै चिन्ता व्यक्त गरेका छन् । ढुग्गा गिटी सँकलन गर्दा बातावरण बिग्रने, धुवा धुलो टिपर क्रसरको आवाज आउने, बाटो खुलेपछि हुने गैरकानुनी उत्खनन हुने, हप्ते असुलिजस्ता बिकृति बढने,जँगल र बाताबरणमा असर पर्ने,खोला उत्खनन हुँदा बालुवा तथा पाँगो भरिएर अहिले रहेका धान खेतहरु उत्पादन योग्य नहुने उनको तर्क छ । तिमल्सिनाले टुंगुन खोलामा ढुंगा गिटी संकलनको काम तुरुन्त बन्द गर्नु पर्ने बताए ।
उनले दक्षिण ललितपुरको महाँकाल गाँउपालिकामा पर्यटन र कृषि पर्यटनको अपार सम्भावना रहेको औल्याउदै ट्रेकिङ र हाइकिङको लागि गाँउपालिकाले काम गर्नुपर्ने तर्क गरे ।
गाँउपालिकामा आर्थिक श्रोत नहुँदा दुर्गम क्षेत्रको विकास निर्माण गर्न कठीन रहेको बताउदै आएको छ । पछिल्लो समय गाँउपालिकाले पालिकाको श्रोत बढाउन दुधमा कर लगाउने निर्णय गरेर कार्यान्वन गरेपछि स्थानीय किसान आन्दोलित भएका थिए । गाँउपालिकाले स्थानीय व्यावसाय दर्ताको सूचना प्रकाशित गरे पनि जनसहभागिता प्रभावकारी नभएको बताएको छ ।