जय बागेश्वरीमा परम्परागत सामुहिक वादन तथा नृत्य – ग्वलः अर्केष्ट्रा सम्पन्न

५ फागुन । जय बागेश्वरीमा परम्परागत बाद्यवादनको सामुहिक प्रस्तुति ‘ग्वलः अर्केष्ट्रा’ सम्पन्न भएको छ । काठमाडौँ महानगरपालिका र ग्वलः बाजँ खलःले संयुक्त आयोजना गरेको कार्यक्रम महानगरपालिकाको वडा नं. ८, पशुपति क्षेत्रमा भएको हो ।
अर्केष्ट्रामा महानगरपालिकाको पूर्वी क्षेत्रका ६ वटा वडा (वडा नं. १, ५, ६, ७, ८ र ३०) का परम्परागत बाद्य समूहले सामाजिक तथा धार्मिक कार्यक्रमहरुमा बजाइने धिमे (ठूलो/सानो), पछिमा, खिँ, क्वचा खिँ, नय खिँ, धाः, मादल, पोङ्गा, बाँसुरी (घोर/मझवाल/तिप चाः) लगायत बाजागाजाका धुन प्रस्तुत गरे । यस्तै भुस्या, छुस्या, ता, बबैचा, चिम्टा, घाङ्गल, ताइनादे चाः का विभिन्न बोल, धुन र ताल बजाइएका थिए । यस्तै अहिले चलेका विभिन्न गीतका धुन पनि बजाइएको थियो ।

यसरी बजाइएका बोल तथा तालमा लाखे नाच, रोपाइँ जात्रा, खड्ग जात्रा, दाफा भजन प्रस्तुत गरिएको थियो । छालाबाट बनेका र धातुका बाजाहरु नेवार समुदायभित्र प्रचलित छन् ।

कार्यक्रममा राजेश संगतले लेख्नुभएको धिमे बोल लिपी ‘धिम्य या बोल’ पुस्तक सार्वजनिक गरियो ।

त्यस क्रममा बोल्दै महानगरपालिकाकी उपप्रमुख सुनिता डंगोलले भनिन्, ‘काठमाडौँको चिनारी भनेकै टोल, मठमन्दिर, जात्रा पर्वसँग सम्बन्धित आफ्नाआफ्ना बाजागाजा हुनु, वाद्य शैली राग तथा ताल हुनु हो । यो मौलिकपन संसारभर विरलै पाइन्छ । परम्परागत बाद्यबादनमा युवा पुस्तालाई आकर्षित गराउन र पुस्तान्तरण गराउन वडाले थालेको प्रयास सराहनीय छ ।’ उनले पुस्तकमाथि चर्चा गर्दै भनिन्, ‘जनश्रुति र कथ्य माध्यमबाट पुस्तान्तरण हुने गरेको हाम्रो मौलिक परम्परा अब अभिलेखनबाट पुस्तामा सार्न थालिएको छ । यो महत्वपूर्ण काम हो ।’

कार्यक्रमका संयोजक, वडा नंं ८ का अध्यक्ष एवं सम्पदा तथा पर्यटन समितिका संयोजक आशामान संगतले महानगरपालिकाको पूर्वी क्षेत्रलाई ग्वलःको देश (ग्वलः दे) भन्न रुचाउने बताए। उनले भने, ‘यो थालनी हरेक वडा वडामा विस्तार हुने आशा लिएको छु । यसबाट अमूर्त सांस्कृतिक सम्पदाको संरक्षण तथा प्रवर्धनमा टेवा पुग्छ भने पर्यटन प्रवर्धनका लागि योगदान हुन्छ ।’

ग्वलः क्षेत्रमा ९ वटा पोखरी, ९ वटा ढुङ्गेधारा, ९ वटा इनार, ९ वटा ढोका, ९ वटा शक्तिपीठ, ९ वटा पाटीपौवा, ९ वटा डवली, ९ वटा टोल र ९ थरी जात छन् । अर्केष्ट्रा बादन यिनै सम्पदासँग सम्बन्धित थिए । बाद्यवादनसँगै कार्यक्रममा श्री गुरु नित्यनाथ बाजः खल, नर थतुत्वा नास खल र ग्वल बाज खलले परम्परागत नृत्य प्रस्तुत गरेका थिए ।

कार्यक्रममा स्थानीय मौलिक खाना तथा परिकारहरुका स्टलहरु राखिएका थिए ।

परम्परागत बाजागाजाका बाद्य शैलीमा युवा पुस्तालाई सहभागी गराउने, संरक्षण र प्रवर्धनमा टेवा पु¥याउने उद्देश्यले कार्यक्रम आयोजना गरिएको हो ।

कार्यक्रममा संघीय तथा प्रदेश सभाका सदस्यहरु, काठमाडौँ महानगरपालिकाका वडाध्यक्ष, कार्यापालिका सदस्य एंवं नगर सभा सदस्यहरु, कर्मचारी, स्थानीयसहित दर्शकहरुको उल्लेख्य सहभागिता थियो ।