लेलेको बनमा ढुंगा निकालेको भन्दै डोजर सिलबन्दी तर व्यावसायीले लुकाए

ललितखबर
दक्षिण ललितपुरको नल्लु खोला नजिकै लेले टिकाभैरव वन क्षेत्रबाट ढुंगा निकालेको भन्दै खानीका डोजर सिल गरिएको छ ।
आइतबार प्रहरीसहित वन प्रशासनका कर्मचारीले ३ वटा डोजर र एउटा गाडी सिल गरेका हुन् । वन कार्यलयबाट डोजर सिल गरिएको भए पनि व्यावसायीले सबै मेसिन उठाएर लगेका छ्न् । दुम्सीडोल सामुदायिक वन उपभोक्ता समितीको अधिनमा रहेको वन क्षेत्रमा ढुंग निकाल्ने क्रममा वन कार्यालयले अपरेसन गरेको थियो । दुई घण्टा अघि नै अपरेसनको सूचना पाएपछि काम गर्ने मजदुरहरु पक्राउ पर्ने डरले खानी क्षेत्रबाट भागेका थिए ।
वन कार्यालयका प्रमुख हेमबहादुर खड्का वन कार्यालयले सुरु गरेको अपरेसन नरोकिने दाबी गरे । जनप्रतिििधहरु समेत अतिमणमा संलग्न रहेको सो घटना रोक्न कठीन रहेकोतर्फ औल्याउदै डिएफओ खड्काले भने, ‘मैले मात्रै कारवाही प्र्रकृया सुरु गरेर हुँदैन । स्थानीय, पत्रकार र सबै प्रशासनको सहयोग जरुरी छ ।’
आफू डिएफओ भएर आएपछि वन संरक्षणमा लागेको बताउने खड्का जसरी भए पनि वन मास्न नदिने अडान ललितखबर संवाददाता समक्ष राखे । भने, ‘म ज्यान गए पनि बन मास्न दिदै दिन्न ।’
स्थानीय बासिन्दा वन क्षेत्रमा पहिरो लगाएर ढुंगा निकाल्ने काम भइरहे पनि सबै निकाय मुकदर्शक भएर हेरेको देखेर अचम्मित छन् । यहाँका बस्ती खानीकै कारणले जोखिममा .छन् । पानीको मुहान सुक्दै जान थालेका छन् ।
वन कार्यालयले मेसिन सिल गरिएको भए पनि ल्याउन ठूला गाडी आवश्यक पर्ने भएकाले त्यही छोडिएको जानकारी दिएको छ ।
सामुदायिक वनका उपभोक्ताहरु प्रशासन र खानी सञ्चालकहरुको नाटक र लुकामारी जस्तो व्यावहार हुने गरेको स्थानीयहरुको अनुभव छ । यस्तो नौटंकी बर्षैदेखि देख्दै आएको उनीहरुले ललितखबरसँग बताए ।
व्यावसायी विरेन्द्र महर्जन र श्यामगोविन्द श्रेष्ठ सञ्चालक रहेको सो खानीमा वडाध्यक्ष विष्णुमान महर्जन समेत संलग्न रहेको स्थानीयहरु बताउछन् ।
वन कार्यालयले सो वनमा पुगेर पटक पटक एउटै मेसिनको मुजुल्का मात्रै उठाउने गरेको छ । तर वनमा ढुंगा निकालेको विषयमा कारवाही प्रकृया नगरेको भन्दै स्थानीय बासिन्दा रुष्ट छन् ।
दाउरा काट्दा समेत स्थानीयलाई पक्राउ गरेर मुद्दा प्रकृयामा जाने वन कार्यालय दिनदाहाडै वन मासेर ढुंगा निकाल्दा समेत कारवाही गरेजस्तो गरेर झारा टारेको भन्दै आक्रोसित छन् । वन कार्यालयले आइतबार चौथोपटक खानीमा पुगेर मुजुल्का उठाएको हो ।
प्रहरी सहित वन कार्यालयबाट कर्मचारी खानी क्षेत्रमा पुग्दा डोजरलगायत मेसिनहरु मत्रै भेटिएको एक स्थानीयले ललितखबरलाई जानकारी दिए । उनले भने,‘केही समयअघिसम्म काम भइरहेको थियो । कर्मचारी पुग्दा त्याहाँ काम भइरहेको थिएन ।’ खबर गरेर मात्रै कर्मचारीहरु खानी क्षेत्रमा जाने गरेको उनी बताछन् ।
स्थानीयहरु ललितपुरका प्रशासनका कर्मचारीहरु बेला बेलामा खानी सञ्चालकहरुको काम रोकेर पैसाको मोलमोलाई गर्ने र केही समयपछि छोड्ने गरेको आरोप लगाउछन् । एक स्थानीयले दक्षिण ललितपुरमा विभिन्न स्वार्थशक्तिले नाङ्गो नाच देखाएको आरोप लगाए । भने,‘यहाँका सार्वजनिक सम्पतीमाथि प्रशासन र जनप्रतिनिधिले लुट मच्चाइरहेको छ ।’
संविधानले खानी क्षेत्र र सार्वजनिक सम्पतीको रेखदेख गर्ने जिम्मा स्थानीय निकायलाई दिएको भए पनि गोदावरी नगरपालिकाले नै खानी क्षेत्रको दुरुपयोग गरेको स्थानीय बासिन्दा गुनासो गर्छन् । खानी दर्ता संघीय सरकारले गर्ने भन्दै नगरपालिकाका मेयर गजेन्द्र महर्जन अप्ठ्यारो अवस्थामा पञ्छने गरेका छन् । तर यहाँका वन खानी सञ्चालकले हिउदमा खोतल्ने र बर्षामा पहिरो लडाएर ढुंगा बिक्रि गर्दछन् । पछिल्लो समय त्रिभुवन अन्तराष्ट्रिय विमानस्थल विस्तारको लागि खाडल पुर्न यहाँको माटो प्रयोग गरिएको भन्दै अन्धाधुन्दा वन क्षेत्रको दोहन भइरहेको छ ।
दक्षिण ललितपुरका जनप्रतिनिधि र प्रशासनले लामो समयदेखि अबैध रुपमा सञ्चालनमा आएका खानी र क्रसर बन्द गरि अघोषित रुपमा सञ्चालन गर्न दिइरहेका छन् । बस्तीको बीचमा समेत क्रसर सञ्चालन गर्दा यहाँका बासिन्दा धुलो मैलोमा नरकीय जीवन विताउन बाध्य छन् । स्थानीय बासिन्दाहरुलाई खानी र क्रसरको विषयमा बोल्न प्रतिबन्ध छ । खानी र क्रसरको विषयमा बोल्नेलाई थकाृएने नसके फकाउने र बिकाउने काम भइरहेको स्थानीयहरु बताउछन् ।